معایب بازاریابی شبکه ­ای چیست؟

بازاریابی کالا و خدمات انواع مختلفی دارد که یکی از آن­ها بازاریابی شبکه‌­ای می‌­باشد که در این ایران متاسفانه این خدمت به درستی معرفی نشده است و به نوعی می‌­توان گفت که معایب بازاریابی شبکه‌­ای بیش از مزایای بازاریابی شبکه‌­ای است. البته اگر شما در دست اول ( سرشاخه شروع کننده ) بازاریابی شبکه‌­ای باشید. می­تواند برای شما یک مسیر خلق ثروت سریع باشد. اما این نکته را به یاد داشته باشید که مسیر خلق ثروت سریع معمولا مخاطرات زیادی دارد و افراد کمی و با روابط خاص می­‌توانند به ثروت برسند.

به طور کلی فرآیند خلق ثروت و یا بهتر است بگوییم فروش کالا و خدمات مسیری تدریجی است که اگر شما بخواهید فرآیند رشد را سریع کنید باید از اعتبار و اخلاق خود گاها هزینه کنید. البته خلاقیت در این مسیر می‌­تواند کمک شایانی به شما داشته باشد. یکی از مسیرهایی که اکثر تولید کنندگان برای رشد سریع خود استفاده می‌­کنند، بازاریابی شبکه‌­ای است که البته مجددا تاکید می‌­کنم که این روش که در ایران مرسوم است، در دنیا مرسوم نیست و به این جهت است که در ایران از بازاریابی شبکه­‌ای استقبال خوبی صورت نمی­‌گیرد.

اگر شما به دنبال افزایش فروش و افزایش سرعت رشد خود هستید می‌­توانید از دوره « آموزش بلاگری » استفاده کنید، چرا که شما بواسطه این دوره می­‌توانید، شهرت مجازی و اعتبار فرهنگی بدست آورید و به این واسطه می­توانید برندینگ و فروش خود را به صورت تساعدی رشد دهید و از طرفی از معایب بازاریابی شبکه‌­ای نیز در امان باشید. البته لازم به ذکر است ما در بازاریابی شبکه­‌ای راجب طرح‌­های پانزی مانند گلد کوئست صحبت نمی­‌کنیم و بیشتر منظور ما استفاده از یک استراتژی بازاریابی است به اسم شراکت در سود فروش شرکت که در آن حاشیه سود خود را به صورت تساعدی بالا می‌­بریم و میزان رشد خود را نیز به صورت ویروسی در کوتاه ترین زمان ممکن تثبیت می­‌کنیم، چرا که ما نیازمند پرداخت سود به عاملین فروش خود هستیم. با ما تا پایان این مقاله همراه باشید تا شما را بیشتر و عمیق ­تر با این موضوع آشنا کنیم.

بازاریابی شبکه­‌ای چیست؟

اساس بازاریابی شبکه‌­ای استفاده از اعتبار شخصی افراد است و شرکت به علت استفاده شما از اعتبار شخصی شما امتیازاتی به شما می­دهد. شما برای این که بتوانید از شرکت سود دریافت کنید در وهله اول باید عامل اصلی فروش شرکت شوید. شما برای این کار نیاز است که طبق پلن­‌های تعریفی شرکت از شرکت خریدهایی انجام دهید و معمولا این خریدها دارای حجم قابل توجه می­‌باشد و در صورتی که شما نتوانید این محصولات را به فروش برسانید شما متحمل ضرر و زیان خواهید شد و شرکت در قبال عدم فروش شما مسئولیتی را به عهده نخواهد گرفت.

در نتیجه یکی از معایب بازاریابی شبکه‌­ای اجبار شما به خرید در حجم زیاد و به صورت مستقیم از شرکت است. در وهله بعدی شما برای فروش این کالا و خدمات نیاز به کمک و افراد بیشتری خواهید داشت، در نتیجه شرکت به شما پیشنهاد می­‌دهد که از دوستان خود استفاده کنید و در گام بعدی به سراغ بستگان خود بروید. طبیعی است که شما تجربه کافی در این حوزه نداشته باشید، در نتیجه شرکت برای شما دوره­‌های آموزشی شامل متقاعد سازی و روانشناسی فردی برگذار می­‌کند!

یکی دیگر از سوال‌­هایی که در این قسمت مطرح می‌­شود این است که چرا شرکت به جای سرمایه گذاری رو نمایندگی­‌های فروش خود و تمرکز روی فروش سلولی خود باید برای شما به عنوان یک فرد خارج از شرکت سرمایه گذاری کند؟ در ادامه زمانی که شما مهارت­‌های لازم برای جذب افراد را بدست آوردید شرکت شروع به پیچیده ­تر کردن شرایط فروش برای شما می­‌کند و سپس شما را با وعده سودهای بزرگتر و ثروت بیشتر در مسیر فروش نگه می‌دارد. در مرحله بعدی شما زمانی که عضو گیری کردید و اعضاء خود را به شرکت معرفی کردید شرکت به ازای فروش آن‌­ها و یا به ازای معرفی آن­‌ها به شما مبلغی را پرداخت می‌­کند.

حال وظیفه شما و وظیفه‌­ی دیگر دوستان شما فروش کالایی است که در دست شما می­‌باشد و با قیمت برابر خریداری شده است. در این مرحله شما بازار فروش خود را از دست می­‌دهید و باید به سراغ بازارفروش بزرگتر بروید، اما در این کار یک مشکل وجود دارد و آن هم این است که کالایی که شما قرار است به فروش برسانید کیفیت کافی را ندارد و از طرفی ارزش ذاتی آن بسیار کم­تر از مقداری است که شما خریداری کرده‌­اید. در این مرحله شما با یکی دیگر از معایب بازاریابی شبکه‌­ای مواجه شدید و آن هم کم ارزش بودن کالایی است که در دست شما می­‌باشد و علت هم کاملا مشخص است، شرکت برای پرداخت سود به ازای شبکه­ سازی شما و یا به علت همکاری در فروش شما نیاز است که حاشیه سود خود را به صورت غیرمنطقی بالا برد. یکی از مهارت­‌هایی که شما برای تاثیر گذاری بیشتر و از طرفی به عنوان یکی از مهارت­‌های نرم بهتر است بلد باشید، مهارت فن بیان است. از این رو ما در مجموعه برترآموز برای شما یک دوره کاملا حرفه‌­ای و جامع تحت عنوان « آموزش فن بیان » طراحی و تدوین کرده­‌ایم که می­توانید از آن استفاده کنید.

آیا بازاریابی شبکه‌­ای در ایران قانونی است؟

در ایران از سمت اتاق اصناف وزارت صنعت مدن تجارت مجوزهایی برای این سبک بازاریابی طراحی و تعین شده است، اما این مجوزها معمولا با توجه به اهداف سه گانه

1. حمایت از تولید داخلی
2. از بین بردن واسطه­‌های فروش و دخالت دلالان در قیمت گذاری
3. اشتغال زایی

به متقاضیان داده می­‌شود، اما معمولا شرکت­‌ها از این موضوع سو استفاده می‌­کنند و با فروش کالایی بی کیفیت و گاها کالای وارداتی گران باعث اسیب زدن به این حوزه می­‌شوند. البته ذکر این نکته نیز لازم است که این مجوزها از سمت برخی از علمای دینی به سبب پرداخت هزینه­‌های بدون دلیل صحیح و شرعی نمی‌­باشد و به طور آشکار با این موضوع مخالف می‌­باشند. برای اطلاعات بیشتر بهتر است که با دفتر مرجع تقلید خود تماس بگیرید و در مورد این موضوع سوال فرمایید.

در صورتی که سیاست­‌های فروش و یا سیاست‌­های کلان این شرکت‌­ها در تضاد با قوانین جمهوری اسلامی ایران باشد، علاوه بر داشتن مجوز از اتاق اصناف و مجوز از وزارت ارشاد اسلامی با آن‌ها برخورد خواهد شد و این شرکت‌­ها پلمپ می­‌شوند. لازم به ذکر است که فروش این محصولات در حجم بالا نمی­‌تواند برای آن­ ها مشکل ساز شود چرا که شما با آگاهی کامل اقدام به خرید کرده‌­اید و در صورتی که شما در فروش این محصولات با مشکل مواجه شوید. هیچ مسئولیتی متوجه شرکت اصلی نخواهد بود.

معایت بازاریابی شبکه‌­ای

در این بخش به صورت موردی و دقیق به بررسی معایب بازاریابی شبکه­‌ای می‌­پردازیم و این نکته را نیز به یاد داشته باشید که این تکنیک‌­ها حتی اگر به صورت تکی نیزدر استراتژی­‌های کلان فروش شما استفاده شود، می‌تواند عواقب جبران ناپذیری برای اعتبار شما داشته باشد.

1. بازار شما را محدود می ­کنند

همان طور که می‌­دانید یکی از مهم­ترین وظایف شما در بازاریابی شبکه‌­ای جذب نیرو و معرفی عضو جدید فعال به شرکت می­‌باشد و شما در ازای معرفی فرد به شرکت و خرید او مبلغی پورسانت دریافت می­‌کنید. همان طور که مشاهده می‌­کنید شما با این کار مشتریان احتمالی خود را از دست می­‌دهید و از آن بدتر این است که او نیز مانند شما به فکر فروش محصولاتی است که در دست شما می‌­باشد و از طرفی به قیمت یکسان نیز تهیه کرده است که این موضوع بازار فروش شما را رقابتی ­تر می­‌کند و شما برای فروش محصولاتی که خریداری کرده‌­اید نیاز به قدرت مذاکره بیشتر و همچنین داشتن شرایط ممتازتر خواهید بود که این موضوع فقط به نفع خریدار است ولاغیر. بازار محدود فروش یکی از بزرگترین معایب بازاریابی شبکه‌­ای است که باعث آسیب جدی به فروش شما می­‌شود.

اگر شما قدرت مذاکره کافی ندارید و از اصول آن نیز اطلاع ندارید به شما پیشنهاد می­‌دهم به بخش مقالات سایت برترآموز مراجعه کرده و از مقاله « چگونه به یک مذاکره کننده تبدیل شویم » به صورت جامع و کامل استفاده کنید. به یاد داشته باشید مهارت مذاکره در تمامی مراحل زندگی شما کارساز است و می­تواند برای شما مزایای فراوانی داشته باشد.

زمانی که شما یک عضو جدید به مجموعه معرفی می­کنید، او نیزدقیقا مسیر شما را می­رود و آموزش­هایی که شما دیده­اید برای جذب نیروی بیشتر می­بیند و در نهایت شما متوجه این موضوع خواهید شد که تمامی مصرف کنندگان احتمالی شما خود به نوعی فروشنده شده‌­اند و از طرفی دیگر این برند مورد توجه فروشندگان عمده نمی‌باشد و اعتباری برای فروش نخواهد داشت. بازار محدود فروش شما را برای کسب سود بیشتر وادار به جذب نیروی بیشتر و شبکه سازی قوی­ تر می­‌کند در صورتی که برند اصلی این بازی شرکت وارد کننده و یا تولید کننده محصولات است ولاغیر وشما در یک سیکل معیوب گرفتار شده‌­اید و برای خروج و سر به سر شدن نیاز به تامین عضو بیشتر خواهید داشت.

1. سود اصلی متعلق به سرشاخه است

یکی دیگر از معایب بازاریابی شبکه‌­ای در این است که سرشاخه­‌های اصلی از فروش شما مبالغ قابل توجهی دریافت می­‌کنند، در صورتی که ممکن است شما حتی­ آن­‌ها را نشناسید! سوال اصلی این است که چرا شما سود شما را باید فردی دیگر بدست آورد؟ چرا سودی که شما با کلی زحمت در یک بازار رقابتی به دست آوریده­‌اید نباید به صورت اعتبار فروش به خود شما باز گردد؟ زمانی که شما این الگو را مشاهده می­‌کنید، متوجه خواهید شد که سود شبکه سازی بیشتر از سود فروش است در نتیجه شما به صورت ناخودآگاه به این سمت میل خواهید کرد اما سوال اصلی این است که زمانی که همه به شبکه سازی فکر می‌­کنند، چه کسی به فروش فکر کند؟ از طرفی مگر شما به چه تعداد دوست و آشنا دسترسی دارید؟

بهتر است با ذکر یک مثال به بررسی این موضوع بپردازیم، مثالی که برای شما بیان می­‌شود یک مثال واقعی از یک شبکه فعال بازاریابی شبکه­‌ای در کشور است. فردی با 3500 عضو به صورت ماهانه 96 میلیون تومان درآمد دارد و این درآمد نیز به صورت ماه به ماه رو به افزایش است، شما در حال حاضر 15 زیر شاخه دارید و به میانگین درآمد شما از این 15 عضو 600 هزارتومان است. این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که این 15 عضو همگی به بازاریابی محصولات مشغول هستند و به فکر شبکه سازی نمی‌­باشند. شما برای دسترسی به 3500 زیر شاخه به چند نفر عضو آلفا یا به عبارت دیگر به چند نفر شبکه ساز نیاز دارید؟ از طرفی این شرکت و اعضاء آن در شهر شما به صورت شهره درآمدند، شما برای جذب اعضاء بیشتر چه راه کاری خواهید داشت؟

اگر به صورت منطقی به این موضوع نگاه کنید تقریبا با توجه به میزان رشدی که این شبکه در شهر شما کرده است، تقریبا شانس شما برای رسیدن به درآمد غیرفعال 10 میلیون تومان در ماه تقریبا صفر است. شما در این بخش با یکی دیگر از معایب بازاریابی شبکه‌­ای آشنا شدید، البته مجدد به این نکته اشاره می­‌کنیم که چالش اصلی شما در این بخش محدودتر شدن بازار فروش شما است و در مرحله بعدی چالش شما نبود عضو و زیر مجموعه برای شما است. اگر شما در مورد شبکه سازی اصولی اطلاعاتی ندارید و یا به دنبال سرنخ‌­هایی برای افزایش قدرت شبکه سازی خود هستید به شما توصیه می‌­کنم به بخش مقالات سایت برترآموز مراجعه کنید و در آن بخش از مقاله « شبکه سازی چسیت؟ » به صورت کاربردی و جامع استفاده کنید. البته به یاد داشته باشید که شبکه سازی بسیار به توانایی شما در برقرار اتباط موثر بستگی دارد.

1. حاشیه سود شما به شدت پایین است

در بخش‌­های قبلی به این موضوع اشاره کردیم که حاشیه سود شرکت از فروش محصولات به شما به شدت بالا است و این عدد به صورت تساعدی نیز بالاتر می­‌رود. با توجه به این که هر محصولی دارای یک ارزش ذاتی می­‌باشد و بازار نیز به این ارزش ذاتی آگاه است، زمانی که حاشیه سود شرکت مادر پخش کننده بالا می­‌رود به این معنی است که حاشیه سود عامل فروش کاهش پیدا می­‌کند.

از طرفی ما در بخش­های قبلی به این موضوع اشاره کردیم که این محصول به سبب غیر انحصاری بودن آن و فروش مویرگی توسط افراد مختلف باعث اشباع فروش شده است و شما برای فروش کالا و خدمات خود نیاز دارید که به خریداران احتمالی تخفیف بیشتر بدهید و یا یکی از رایج ­ترین درخواست خریداران پرداخت اقساطی در بلند مدت است. که این موضوع قطعا باعث هزینه­‌های پنهانی زیادی برای شما خواهد شد. در این صورت راه حل فروش شما چیست؟ شما برای فروش خود باید به سراغ مشتریان بازارهای دیگر بروید و به این منظور شما نیاز به تبلیغات خواهید داشت در صورتی که تبلیغات شما پاسخ مناسبی بدهد و شما موفق به فروش بشوید باید به آنالیز نتایج بپردازید.

زمانی که شما به بررسی میزان فروش خود و هزینه­‌هایی که برای بدست آوردن این فروش کرده‌­اید نگاهی می ­اندازید متوجه خواهید شما که تراز فروش شما منفی است. شما از این فروش نه تنها سود نکرده‌­اید بلکه متوجه زیان نیز شده‌­اید. چرا که در ابتدا حاشیه سود شما پایین بوده است و از طرفی بازار شما رقابتی بوده است و محصول شما کیفیت مناسبی نداشته و شما مجور به دادن امتیازات زیادی برای فروش محصولات شده‌­اید و در نهایت نیز فروش سالمی نداشته‌­اید و زیان کرده‌­اید. زمانی که شما به بررسی موارد بالا می­‌پردازید معایب بازاریابی شبکه برای شما آشکارتر می‌­شود و از طرفی شما بواسطه این موارد می­توانید دیگران را نیز از خطرات این استراتژی اشتباه آگاه کنید.

1. جلسات مخرب و منفی به جهت تغیر باورهای شما

زمانی که شما به سازکار بازاریابی شبکه‌­ای نگاه می­‌کنید، متوجه مشکلات فراوان و معضل‌­های استراتژیک آن می­‌شوید. اما سوال اصلی این است که چرا افراد به این شبکه­‌ها ورود می­‌کنند؟ چرا ساده در دام برخی از وعده‌­های بچه­ گانه می­‌افتند؟ چرا به صحبت‌­های دیگران و مشاور­ه‌­­های عزیزان خود توجه می­‌کنند؟ شما برای پاسخ این سوالات بهتر است با درون این جلسات بهتر آشنا شوید. به عنوان مثال یکی از جذابیت­‌هایی که با آن سعی در جذب شما دارند برگزاری جلسات مختلط با تم­های جذاب و شاد است. که شما را با برگذاری جنگ­‌های شاد و فضاهای لذت بخش از چالش‌­های روزانه دور می­ک‌ند. شما در این فضاها با بازی­های گروهی وبرنامه­های گروهی انسجام بیشتر و احساس تعلق عمیق ­تری نسبت به گروه احساس می­کنید.

اما این ظاهر ماجرا است بهتر است از دیدگاه روانشناسی به بررسی این جریان بپردازیم و با تاثیرات و اهداف این جلسه­‌های بهتر و عمیق ­تر آشنا شویم و در واقع معایب بازاریابی شبکه‌­ای را بهتر مورد بررسی قرار دهیم.

1. احساس تعلق به گروه

زمانی که شما در این جلسات شرکت می­‌کنید، معمولا سرشاخه­‌های اصلی و همچنین افراد مطرح این حوزه با شما ارتباط گرمی برقرار می­‌کنند، این ارتباط به قدری عمیق است که شما احساس می­کنید عضوی از خانواده آن­ها هستید و از طرفی در این جلسات تمام سعی افراد برای این است که شما چالش­ها و مشکلات خود را فراموش کنید، در نتیجه طبیعی است که شما برای کاهش فشار­های ذهنی خود نیز به صورت ناخودآگاه احساس نیاز عمیق ­تری نسبت به این جلسات داشته باشید. اما یکی دیگر از معایب بازاریابی شبکه­‌ای در این است که این جلسات برای شما با اهداف خاص تشکیل شده است و قصد آن نشان دادن یک زندگی خارق العاده و رویای یک زندگی اید­ه­‌آل است.

1. اهداف شما اهداف گروه است

زمانی که شما به گروه احساس تعلق می­‌کنید و عقاید و باورهای آن ها را می‌­پذرید، عده­ای لیدر داخل گروه حضور دارند که به شما جهت می­‌دهند و در صورتی که بخواهید با این اهداف مخالفت کنید، قطعا با شما برخود خواهند کرد و با یک فشار ذهنی و روانشناختی شما را در مسیر اهداف خود قرار می­‌دهند. به عنوان مثال در جلسات سخنرانی سرشاخه شما را مثال میزنند که درآمد غیرفعال او ماهی 90 میلیون تومان است و شما می‌توانید فرد بعدی باشید به شرطی که تلاش و پشتکار کافی داشته باشید. زمانی که شما با دلیل منطق با آن‌ها صحبت می­‌کنید که این درآمد در حال حاظر شدنی نیست، انواع برخوردها و حملات به سمت شما صورت می­گیرد تا شما روی دیگران تاثیر منفی نگذارید و از طرفی خود شما نیز به مسیر اصلی خود باز گردید. در این گروه اگر کسی بخواهد خلاف اهداف اصلی اظهار نظر کند او تحت فشار خواهند گذاشت و اگر موثر واقع نشود او را طرد خواهند کرد. شما در مرحله اول احساس تعلق به گروه داشتید و با این کار سعی تحریک شما دارند و شما را مسیر قبلی خود باز می­‌گردانند.

1. جو انگیزشی کاذب

اگر بخواهند که شما به سمت اهداف آن­‌ها گام بردارید نیاز به انگیزه و روحیه بالا دارید، در نتیجه با فضاسازی و تلقین­‌های انگیزشی نادرست سعی در تغیر شما خواهند داشت و تمام سعی خود را نیزبه کار می­‌گیرند تا شما این حالت خود را برای مدت طولانی، حداقل تا تشکیل جلسه بعد حفظ کنید. در این جلسات انواع اساتید روانشناسی زرد نیز حضور دارند و با برخی سخنرانی­‌های اشتباه و برخی از باورهای نادرست شما را آماده فروش بیشتر و بازدهی بالاتر می­‌کنند. یکی دیگر از تکنیک­­‌هایی که در این بخش به شما می‌زنند این است که سعی می­‌کنند، شما را از مردم عادی جدا کنند و همه ­ی شما را عجوبه­‌های نشان دهند که به خاطر پدرومادر و شرایط جامع محدود شده‌­اید. در نتیجه شما با حس نفرتی که نسبت به آن­ها پیدا می­‌کنید به صحبت­ها و توصیه­‌های آن­ها دیگر توجه نخواهید کرد.

سخن پایانی

ما در این مقاله راجب معایب بازاریابی شبکه‌­ای با شما صحبت کردیم و به شما اطلاعاتی راجب اهداف این شرکت­‌ها و گروه­های نت ورکی دادیم. اما نکته بسیار مهم در این است که شما تمام تلاش خود را به کار گیرید تا به هر چیزی به صورت واقعی نگاه کنید. اگر هر شخصی که می­‌خواهد به گروه­‌های بازاریابی شبکه­‌ای پیوندد، چند سوال ساده از خود داشته باشد و به معایب و مزایای آن فکر کند، دیگر دچار این اشتباه بزرگ نمی‌­شود و آخرین نکته این که اگر از شما در خواست شد که برای صرفا جلسه‌­ای رایگان به آن‌­ها مراجعه کنید و سعی کنید در ابتدای امر که قبول نکنید با این حال اگر قبول کردید اعتماد به نفس خود را حفظ کنید و عقاید خود را به صورت آزادانه بدون هیچ ملاحظه‌­ای بیان کنید.

نویسنده : امیر شادان پور

امیر شادان پور فعال بازار مالی، پژوهشگر حوزه سئو و علاقه مند به تولید محتوای کاربردی، علاقه مند به حوزه تکنولوژی و دیجیتال مارکتینگ