فوران عظیم آتشفشان در روسیه از فضا دیده شد/ عکس

آتشفشان کلوچفسکایا که گاهی اوقات به عنوان آتشفشان کلوچفسکایا اسپوکا(Klyuchevskaya Sopka) نیز شناخته می‌شود، یک آتشفشان چینه‌ای یا ترکیبی(مرکب) فعال در شبه جزیره کامچاتکای روسیه است که بیش از ۳۰۰ آتشفشان دیگر را در خود جای داده است.

کلوچفسکایا اسپوکا بلندترین کوه این شبه‌جزیره کامچاتکا به‌شمار می‌رود. مخروط متقارن و پرشیب آن حدود ۱۰۰ کیلومتر با دریای برینگ فاصله دارد.

آتشفشان چینه‌ای(Stratovolcano) یا آتشفشان ترکیبی، آتشفشانی مرتفع و مخروطی‌شکل است که از روی هم قرارگرفتن لایه‌های سفت‌شده‌ای از گدازه، آذرآوار، سنگ آذرین و خاکستر آتشفشانی به‌ وجود آمده‌ است. مشخصه‌ی آتشفشان‌های چینه‌ای برخلاف آتشفشان‌های سپری، شیب زیاد و فوران‌های انفجاری آنهاست. گدازه‌ای که از دهانه این نوع آتشفشان جاری می‌شود به ‌دلیل چسبناکی و ناروانی خیلی زود سرد و پیش از آنکه مسافت زیادی را بپیماید، سخت می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• خداحافظی با مریخ/ سیاره سرخ از آسمان ناپدید شد/ عکس

• پهپاد روسی «ترامپ» با ظاهر و امکاناتی متفاوت/ عکس

آتشفشان‌های چینه‌ای را گاه آتشفشان‌های ترکیبی یا مرکب نیز می‌نامند و دلیل آن، ساختار مرکب لایه‌های تشکیل‌ دهنده آتشفشان است که به توالی از بیرون‌ریزش مواد فورانی شکل گرفته‌ است. این آتشفشان‌ها در مقایسه با آتشفشان‌های سپری‌شکل، معمول‌ترین نوع آتشفشان‌ها به‌شمار می‌آیند و معروف‌ترین آنها دو آتشفشان کراکاتوآ با فوران فاجعه‌بارش در سال ۱۸۸۳ و وزوو هستند که فوران سال ۷۹ میلادی آن منجر به نابودی شهرهای پمپئی و هرکولانیوم شد.

به گفته تیم واکنش به فوران آتشفشانی کامچاتکا(KVERT) قله کلوچفسکایا در ارتفاع ۴۷۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

کلوچفسکایا از اواسط ماه ژوئن به طور مداوم در حال فوران است، اما در اول نوامبر، یک انفجار آتشفشانی عظیم و سیلابی از دود و خاکستر را منتشر کرد که به گفته رصدخانه زمین ناسا، به حداکثر ارتفاع ۱۲ کیلومتری از سطح زمین رسید.

سپس توده‌ای از دود و خاکستر، منطقه را فراگرفت و تیم واکنش را بر آن داشت تا به طور موقت سطح هشدار هوانوردی را به قرمز(بالاترین سطح ممکن) افزایش دهد که باعث شد هواپیماها در این منطقه زمین‌گیر شوند. چندین مدرسه نیز به دلیل افزایش آلودگی هوا تخلیه شدند.

اکنون ماهواره «لندست ۸» که توسط ناسا و سازمان زمین شناسی ایالات متحده اداره می‌شود، تصویری رنگ کاذب و خیره کننده از این ستون فوران گرفته است که در آن توده گدازه قرمز و دود خاکستری در برابر ابرهای آبی رنگ اطراف خودنمایی می‌کند.

رنگ کاذب یا شبه‌رنگ(False color) به گروهی از روش‌های پردازش و نمایش رنگ گفته می‌شود که برای نمایش تصاویر با رنگ استفاده می‌شود که در قسمت‌های غیر مرئی یا غیرقابل مشاهده طیف الکترومغناطیسی ثبت شده ‌است.

ماهواره آکوا(Aqua) متعلق به ناسا نیز تصویری با رنگ واقعی و گسترده‌تر از این ستون گرفته است که نشان می‌دهد این ستون از دود و خاکستر حدود ۱۶۰۰ کیلومتر به آسمان رفته است.

طبق تخمین برنامه آتشفشانی جهانی مؤسسه اسمیتسونیان، این ستون در نهایت ممکن است تا ارتفاع ۲۲۵۵ کیلومتری بالا برود.

به گزارش تیم واکنش به فوران آتشفشانی کامچاتکا(KVERT)، این فوران تنها چند روز ادامه داشت و اکنون به نظر می‌رسد که فوران کلوچفسکایا به طور کامل متوقف شده است.

شبه جزیره کامچاتکا بخشی از حلقه آتش اقیانوس آرام است که یک کمربند تکتونیکی به طول ۴۰ هزار و ۲۰۰ کیلومتر است که اقیانوس آرام را در بر می‌گیرد و میزبان حدود سه چهارم آتشفشان‌های فعال جهان است.

حلقه آتش اخیراً در مناطق دیگر نیز فعال بوده است. به عنوان مثال در تاریخ ۳۰ اکتبر، یک فوران آتشفشانی زیر آب در سواحل جزیره ژاپنی ایوو جیما(Iwo Jima)، یک جزیره کوچک کاملاً جدید ساخته شده از ماگمای سخت شده را به دنیا آورد که از فضا نیز قابل مشاهده است.

در حالی که رد دود و خاکستر منتشر شده توسط کلوچفسکایا زیاد بود(۱۲ کیلومتر)، اما هنوز هم فاصله زیادی با برخی از بزرگترین توده‌های فورانی که تاکنون دیده شده است، دارد.

بلندترین ستون فوران ثبت شده در تاریخ، ستون بلند دود، خاکستر و بخار آب ناشی از فوران آتشفشان زیر آب تونگا در ژانویه ۲۰۲۲ بود که به ۵۷ کیلومتر از سطح دریا افزایش یافت.

پس از فوران تونگا، دانشمندان هشدار دادند که میزان بی‌سابقه بخار آب آزاد شده در استراتوسفر می‌تواند لایه اوزون را تضعیف کند و در سپتامبر امسال، دانشمندان تا حدی این فوران را به عنوان دلیل ایجاد یک سوراخ غیرعادی بزرگ در لایه ازن بر فراز قطب جنوب نسبت دادند.

با این حال، جدیدترین توده فوران متعلق به آتشفشان کلوچفسکایا احتمالاً هیچ تأثیر واقعی بر لایه اوزون نخواهد داشت، زیرا حاوی بخار آب بسیار کمتری است و به ارتفاعات بالا در جو نمی‌رسد.

۵۸۵۸