در ابتدا باید بگوییم سلامت جسم و روان این دو بخش جدا ناپذیر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. در اصل سلامت روان مکمل سلامت جسم انسان نیز هست. حالا باید بدانیم سلامت روان چیست و از چه زمانی به مراقبت و حتی تقویت نیاز دارد. در این مقاله در سایت برتر آموز سعی می شود تمامی مواردی که در حفظ سلامت روان در دوران جنین و اهمیت سلامت روان در دوران بارداری باید رعایت شود را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.
سلامت روان چیست؟
قطعا بروز هر اختلال ذهنی، حسی و رفتاری در انسان نشانه از عدم سلامت روان شخص دارد که قطعا که باید در دوران پیش از کودکی ریشه یابی کرد. خود سلامت روان شامل چندین شاخه می باشد که ما در این مطلب به چند موضوع بارز اشاره می کنیم. اگر می خواهید درباره خود سلامت روان اطلاعات بیشتری به دست بیارید، توصیه می کنیم مقاله سلامت روان چیست را مطالعه نمایید.
بررسی فاکتورهای لازم و موثر بر حفظ سلامت روان در دوران جنین
محیط آرام درونی و بیرونی جنین
دقت داشته باشیم مراقبت از سلامت کودک از دوران جنین آغاز می گردد. برخلاف باور برخی مادران و پدران دوران جنینی تنها به خوردن و خوابیدن مادر منتهی نمی شود. جنین در دوران پیش از زایمان می تواند نسبت به هر عملکردی خارج از رحم مادر واکنش نشان داده و به این صورت بنیاد یکسری از رفتارها در جنین شکل بگیرد. بنابراین باید بر حفظ سلامت روان در دوران جدید بسیار اهمیت داد.
جنین در دوران نه ماهه ای که لحظه به لحظه در کنار مادر است از قدرت شنیدن برخوردار است بنابراین هر گونه صدای ناهنجار باعث آسیب زدن به مغز در حال رشد و شکل گیری کودک می شود. این که برخی والدین یا اطرافیان در ارتباط با مادر باردار در صحبت کردن خود مراعات نکرده و حتی وارد بحث و مشاجره می شوند صدای داد و فریاد را اصلا کنترل نمی کنند یعنی به طور کاملا غیر مستقیم در حال آسیب زدن به سیستم مغز جنین می شوند.
یک مادر باردار باید در محیطی کاملا آرام و خارج از صداهای ناگهانی مانند ترقه، داد، جیغ و غیره قرار بگیرد. این آسیب های به ظاهر ساده و پیش پا افتاده در اصل زمینه ساز تنش عصبی در جنین، اختلال یادگیری، اختلال شخصیتی می باشد که ممکن است در دوران نوزادی با علائمی مثل آرام و قرار نداشتن، گریه های مداوم، بیماری های بی دلیل و در دوران خردسالی و کودکی به صورت پرخاشگری، داد و بیداد کردن، زدن دیگران، پرت کردن وسایل، خراب کردن اسباب بازی ها یا تخریب وسایل دیگران،تحرک بیش از حد، کم توجهی یا بی توجهی به صحبت دیگران، دقت نکردن در شرایط فراگیری و در برخی موارد بر خلاف ظاهر آسیبی که از تنش صوتی ایجاد شده است دچار افسردگی، گوشه گیری، گریه های زیاد، حساس بودن و قهر مدوام شود.
این موارد تنها بخشی جزئی ازآسیبی است که با رعایت نکردن این مورد مهم به راحتی می تواند فرزند شما را دچار یک یا چند از این آسیب های روانی کند.
سلامت جنین وابسته به سلامت مادر
سلامت روان کودک از دوران جنینی به سلامت روان مادر کاملا وابسته است. حال بیاییم چند قدم پیش تر به جلو برداریم. این که جنین با گوشت و پوست و خون مادر آمیخته است مفهومی کاملا مبرهن و مشخص است. یک مادر شاد قطعا می تواند در درون خود انسانی شاد را شکل بدهد، رشد بدهد و متولد کند و این چنین فرزندی شاد و سرزنده در دامن این مادر پرورش می یابد. مادری که تصمیم به بارداری می گیرد باید بداند مسئولیت مادری او دقیقا پیش از بارداری آغاز می گردد. چگونه ؟
مادر باید در ابتدا جسم و روان خود را توسط خودش یا یک روانشناس مورد معاینه و برسی قرار دهد. او باید ببینید آیا همه ی فاکتورهای لازم را از لحاظ شرایط درونی و بیرونی برای رشد و باروری جنین دارد. باید بگوییم مشورت و معاینه سلامت روان مادر در دوران پیش از بارداری در اصل همه پیشگیری پیش از درمان است و مادر می تواند مسئولیت خود را از همان ابتدا به نحو احسن به انجامم برساند.
یک مشاور روان شناس مادر را از لحاظ تنش های روحی، افسردگی های پنهان، کنترل عصبانیت و غیره ریشه یابی کرده و قدم به قدم مادر را به حال بهتر یا در صورت داشتن ناراحتی و فشار درونی رو به بهبودی هدایت می کند. مادران عزیز یکی از راهکارهای مفید برای تقویت حال و روحیه ی خوب در دوران پیش از بارداری ورزش کردن به خصوص در زمان های صبح می باشد. یکی از ورزش هایی که برای خانم ها بسیار توصیه می شود که در دوران بارداری واقعا خوب است و باعث میشود رسیدن به هدف روند بهتری داشته باشد پیاد روی است. در ضمن یکی از راهکارهای کسب آرامش و تمدد اعصاب فعالیتی چون یوگا می باشد.
خب همه ی اینها چه اثری در روان جنین دارد؟
مادر با بهبود بخشیدن به شرایط روح و روان خود یا ترمیم مشکالاتی از لحاظ روان که از آن آگاه بوده یا نبوده به طور غیر مستقیم به سلامت بیشتر جسم خود کمک کرده است . حالا که مادر از لحاظ سلامت جسمی و روان مهیای میزبانی یک جنین است به واسطه ی مسئولیت پذیری او پیش از بارداری قطعا محیط بیرون را هم در شرایط مساعدی قرار داده است.
بدین ترتیب وقتی جنین شکل گرفت مادر از هر تنش روحی و عصبی دور است و همچنین برای خوب کردن حال خود و حفظ سلامت روان در دروان جنین تلاش می کند.
این مادر می تواند در هر شرایطی خود را شاد و آرام نگاه دارد تا جنین از این دوره ی حساس به سلامت عبور کند. این گونه او در اینده با انواع و اقسام مشکلات روانی و رفتاری کودک خود چه در خردسالی و کودکی حتی نوجوانی دست و پنجه نرم نمی کند و برای حل مشکل کودکش به مجبور به مراجعه برای درمان نیست.
خطرات جدی برای کودک در دوران جنینی
برخی مادران دوران بارداری خطرناکی را طی می کنند به برخی از این خطرات اشاره می کنیم.
- مادرانی که پیش از بارداری یا در دوران بارداری مصرف دخانیات دارند یادر معرض دود دخانیات قرار دارند.
- مادرانی که که در دوران بارداری مصرف شدید الکل یا مشروب دارند.
- مادرانی که در دوران پیش از بارداری داروهای خاص بخصوص داروهای اعصاب و آرام بخش استفاده می کنند.
- مادرانی که در دوران بارداری مجبور به انجام فعالیت های سنگین بدنی هستند.
- مادرانی که شغل های استرس زا و پر تنش دارند.
حال که تمامی این موارد را شناختیم، می خواهیم به صورت جداگانه چند مورد از مهم ترین آن ها را مورد بررسی قرار دهیم.
تاثیر دود دخانیات بر مادر و جنین
مادران عزیز باید بدانید هر سیگار در درون خود 4000 هزار ماده ی مضر پنهان کرده است و لذت مصرف آن مانع درک حاد بودن این ماده ها می شود. از جمله این موادی که می توانیم اشاره کنیم نیکوتین، مونواکسید کربن و قطران است. طبق نظریه ی پزشکان و بررسی های انجام شده از مصرف یک سیگار ساده در دوران بارداری باید بگوییم مصرف سیگار در برخی موارد باعث کشته شدن مادر و نوزاد شده است. اوج زمانی که خطر جنین را تهدید می کند دوران سه ماهگی است. جالب است بدانید خطر قرار گرفتن مادر باردار در معرض دود سیگار کمتر از خطر استعمال آن نمی باشد زیرا طبق یکسری تحقیقاتی که انجام شده است دود سیگار گروه مواد کارسینوژن و سرطان زا می باشد بنابراین مصرف سیگار مادر یا جنین را در معرض ابتلا به سرطان قرار می دهد.
خب به جز آسیب های جسمی جدی مانند ( سقط جنین و مرده زایی- بارداری خارج از رحم- جدا شدن جفت یا دکولمان جفت- جفت سرراهی) مصرف سیگار در بارداری می تواند زایمان زود را برای مادر به وجود بیاورد و زایمان زود رس عوارض متعددی را به همراه داشته باشد که می توانید اطلاعات کامل تر را در مقاله مربوط به حفظ سلامت روان کودک بخوانید.
از جمله این عوارض آسیب بینایی و شنوایی کودک می باشد که در درک محیط پیرامون چه در دوران جنین یا پس از تولد کاملا اثر می گذارد چرا که در فراگیری که کاملا با دیدن و شنیدن مرتبط است فرزند دچار اشکال جدی می گردد و چنین آسیبی او را در برقرار کردن ارتباط با دیگران در محیط خانواده و جمع کاملا ناتوان می کند. این ها مهم ترین مساله ای هستند که سلامت روان کودک کاملا تحت تاثیر قرار می گیرد و او را در آینده دچار افسردگی، گوشه گیری، خشم، انزوا و غیره می کند. توجه کنیم چرا کودکی که با یک عملکرد سالم مثل ترک سیگار مادر یا دوری و کنترل قرار گرفتن در محیط دود دخانیات می تواند از نعمت بزرگ سلامتی بهره مند شود او را بدون خواست و دخالت خودش دچار به این مشکل کنیم و هم خود والدین در آینده شاهد مشکلات روانی کودک باشند و هم خود کودک به جای رشد و فراگیری و لذت بردن از زندگی به غیر از مقابله با مشکلات جسمی هر لحظه در درون خود و با روان خود در جنگ باشد.
- آموزش فنگ شویی
مشکل اساسی بعدی که کاملا بارز و گویا است که با روان کودک درگیر است ناتوانی ذهنی است که استعمال دخانیات به جنین وارد می کند.
ناتوانی ذهنی یعنی عدم رشد درست سلول های مغز یا نابود شدن قسمتی از سلول های مغز جنین که او را پس از تولد با یادگیری دیر هنگام، ارتباط گیری درست با دیگران، اشکال در استفاده از اندام هایی چون پا و دست و زبان و صحبت کردن ایجاد می کند.
دود سیگار در اصل مغز را برای انجام بسیاری از کارهای اندام بدن غیر فعال یا دچار اختلال می کند که در نهایت ما شاهد کودکی خواهیم بود که مراحل رشد را به طور طبیعی و درست و در زمان لازم خود طی نمی کند و حتی قادر به انجام بسیاری از کارهای شخصی خود نمی باشد در نتیجه او به طور مداوم باید تحت مراقبت دیگران و آموزش های پی در پی قرار بگیرد. ناتوانی ذهنی به راحتی سلامت روان کودک را هدف قرار داده و بیش ترین آسیبی که می تواند به یک کودک وارد کند روح و روان کودک می باشد که از او فردی وابسته و تنها و غمگین یا پرخاشگر و عصبی و پر سر و صدا می سازد.
مشکلات رفتاری و یادگیری که حاصل صدمه و آسیب مستقیم سیگار به جنین می باشد. استعمال دخانیات توسط مادر یعنی جنین هم به نوعی مصرف کننده دخانیات می باشد. با علم بر این که سیگار دارای هزاران مواد سمی می باشد این مواد به راحتی به بدن جنین ورود پیدا کرده و به سلولهای مغز که جهت یادگیری در حال رشد و شکل گیری هستند صدمه می زند. بدبن ترتیب جنین از همان دوران دچار نقص در مغز می شود که پس از زایمان تقریبا غیر قابل درمان خواهد بود.
اثر استرس بر جنین
یکی دیگر از عواملی که می تواند جنین را تهدید کند، داشتن شغل پراسترس است. فرض کنید یک مادر دارای کارهایی است که استرس و چالش های فراوانی دارد؛ آن موقع می تواند سلامت جنین به خطر بیفتد. برای مثال مادری که با استفاده از آموزش سئو توانسته پروژه های مختلف را بگیرد؛ ممکن است در طی مسیر و هنگام مواجه با چالش های کاری، به خود یا جنین آسیب بزند. اگر مادر در دوران بازداری تحت استرس زیادی قرار بگیرد ممکن است دچار زایمان زودرس و کاهش وزن جنین شود. اگر جنینی زودتر از حالت طبیعی به دنیا بیاید، ممکن است در طول زندگی دچار مشکلات زیادی شود و این مشکلات از دوران کودکی وی شروع شده و رشد خوبی را نمی تواند داشته باشد.
جمع بندی و سخن پایانی
البته که ما در این متن به بخشی از ریشه ی سلامت روان کودک پرداختیم که از دوران جنین شروع شده و پایه و اساس سلامت جسم و روان کودک را شکل می دهد و در واقع حفظ سلامت روان در دوران جنین را به صورت ویژه مورد بررسی قرار دادیم. مبحث سلامت روان و جسم کودکان بسیار گسترده و حائز اهمیت است که دوران نوزادی خردسالی هم مورد برسی قرار می گیرد و می توانید آن را در محتواهای دیگر سایت برتر آموز ببینید. هر سوالی درباره محتوای نوشته شده دارید، خوشحال خواهیم شد آن را در قسمت کامنت ها با ما به اشتراک بگذارید تا در کوتاهترین زمان ممکن آن را پاسخ دهیم.