غزال زیاری: این موضوع که این روزها بشر با مشکل بزرگی به نام زباله‌های پلاستیکی روبروست، امر واضحی است؛ اما در این میان، تلاش‌های زیادی هم برای جلوگیری از جزر و مد و از سوی دیگر پاک‌سازی این زباله‌ها انجام می‌شود.
تحقیقات حکایت از آن دارد که طبیعت هم به این نبرد پیوسته است؛ دانشمندان اخیراً نوعی قارچ دریایی را شناسایی کرده‌اند که در خط مقدم بلعیدن پلاستیک‌ها قرار دارد.
این قارچ که Parengyodontium album نام دارد، همراه با سایر ارگانیزم‌های دریایی بر روی نمونه‌هایی از زباله‌های پلاستیکی پاک‌سازی‌شده از لکه زباله اقیانوس آرام شمالی که در دسامبر ۲۰۱۹ و در مأموریت ۳ اقیانوس آرام شمالی بیرون کشیده شده بود، یافت شده است. بلافاصله بعد از مشاهده این قارچ، زیست‌شناسان دریایی مؤسسه تحقیقات دریایی سلطنتی هلند با همکاری دانشگاه اوترخت و کارشناسانی از پاریس، کپنهاگ و سوئیس به جداسازی و شناسایی این قارچ پرداختند.
قارچی که پلی‌اتیلن را تجزیه می‌کند
در ادامه این مسیر، آن‌ها این قارچ را در آزمایشگاه رشد دادند و مشاهده کردند که توانایی تجزیه پلی‌اتیلن (که یکی از رایج‌ترین پلاستیک‌های مورداستفاده در مواردی مانند فیلم بسته‌بندی، کیسه‌های مواد غذایی، بطری‌ها، اسباب‌بازی‌ها و وسایل خانه است) را داراست.
در تحقیقات قبلی، محققان به باکتری‌ها و آنزیم‌هایی برخورده بودند که می‌توانند از زباله‌های پلاستیکی عبور کنند؛ اما قارچ دریایی پلاستیک‌خوار پدیده نادری است و حالا قارچ P.album به چهارمین عضو باشگاه پلاستیک خواران نخبه تبدیل‌شده است.
دانشمندان در عین‌حال موفق به سنجش میزان انحطاط پلاستیک توسط این قارچ‌ها شدند و این موضوعی است که این کشف را به‌مراتب هیجان‌انگیزتر کرده است.
بررسی‌های آزمایشگاهی حکایت از آن دارد که زباله‌های دریایی پلی‌اتیلن (PE) که در معرض نور ماوراءبنفش قرار می‌گیرند، با نرخ ۰.۰۴۴ درصد در روز توسط قارچ شکسته شده و به‌عنوان منبع انرژی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
فقط با حضور ماوراءبنفش
آنیکا واکسما، نویسنده ارشد این مطالعه دراین‌باره گفت: «در آزمایشگاه، قارچ P.album تنها پلی‌اتیلنی را تجزیه می‌کند که حداقل برای مدت کوتاهی در معرض اشعه ماوراءبنفش قرارگرفته باشد. این بدان معناست که در اقیانوس، قارچ فقط قادر است تا پلاستیکی که در ابتدا در نزدیکی سطح شناور بوده را تجزیه کند. قبلاً می‌دانستیم که اشعه ماوراءبنفش به‌خودی‌خود پلاستیک را به‌صورت مکانیکی تجزیه می‌کند، اما تحقیقات ما نشان می‌دهد که این اشعه، روند تجزیه پلاستیک بیولوژیکی توسط قارچ‌های دریایی را نیز تسهیل می‌کند.»
در این میان، یک نکته منفی بالقوه وجود دارد و آن‌هم این است که بعید به نظر می‌رسد که قارچ در جریان این فرآیند، مقدار زیاد کربن موجود در پلی‌اتیلن را ببلعد؛ در عوض بیشتر آن را به دی‌اکسید کربن تبدیل کرده و گازهای گلخانه‌ای دفع می‌کند که البته طبق گزارش‌ها، مقدار کمی است (معادل همان مقدار دی‌اکسید کربنی که انسان هنگام تنفس آزاد می‌کند) و از همین رو از نظر محققان، یک مشکل زیست‌محیطی جدید تلقی نمی‌شود.
امید به یافتن گونه‌های مشابه
واکسما در ادامه به این نکته اشاره کرد که احتمالاً قارچ‌های ناشناخته دیگری هم وجود دارند که پلاستیک‌ها را در سطح و زیر دریا تجزیه می‌کنند: «قارچ‌های دریایی می‌توانند مواد پیچیده ساخته‌شده از کربن را تجزیه کنند. مقادیر قارچ‌های دریایی بسیار زیاد است؛ درنتیجه این احتمال وجود دارد که علاوه بر چهار گونه شناسایی‌شده، گونه‌های دیگری نیز در تجزیه پلاستیک نقش داشته باشند.»
درعین‌حال گزارشی منتشر شده که حکایت از آن دارد که Ocean Cleanup از زمان اولین بارگیری‌اش در سال ۲۰۱۹ تا به امروز حدود ۱۰ میلیون کیلوگرم زباله دریایی را از لکه زباله بزرگ اقیانوس آرام و از رودخانه‌های آلوده‌کننده کلیدی در سراسر جهان خارج کرده است.
منبع: newatlas
